Kanser
Nedir?
Kanser anormal hücrelerin kontrolsüz çoğalması ve yayılması ile karakterize
bir grup hastalıktır. Tedavi edilmediği zaman ölümle sonuçlanır.
Kanserin
sebebi nedir?
Çevresel ve içsel nedenler olarak ikiye ayrılabilir. Çevresel nedenler
(kimyasal, radyasyon, viruslar gibi) ve içsel nedenler (hormonal, bağışıklık
bozuklukları, kalıtsal mutasyonlar ve diğer genetik nedenler gibi) birlikte
veya ardışık olarak hücreleri etkileyerek uzun yıllar içinde kansere yol
açabilirler.
Hangi
organlarda kanser olur?
Kanser tek bir hastalık olmayıp, vücuttaki tüm doku ve organlarda kanser
gelişebilir.
İyi huylu ve
kötü huylu tümör ne demektir?
İyi huylu tümörler kanser değildir. Başka bölgelere yayılmazlar. Tamamen
çıkartıldığı zaman genellikle tekrarlamazlar. Kötü huylu tümörler ya da
kanser ise komşu organ ve dokulara yayıldığı gibi, lenf ve kan yoluyla uzak
organlara da yayılır. Uzak organlardaki yayılımına metastaz denir.
Kanser ne
sıklıkla görülen bir hastalıktır?
Erişkinlerde her yıl 100 000 nüfus için 150 300 kişi kansere yakalanır.
Ülkemizde her yıl 150 000 kişinin kansere yakalandığı tahmin edilmektedir.
Kanserden
korunma mümkün mü?
Sigara ve alkol kullanımı ile gelişen kanserlerin önlenmesi mümkündür. Bu
maddelerin kullanılmaması ile tam koruma mümkün olur. Ayrıca güneş
ışınlarından korunma ile deri kanserinden çok yüksek oranlarda korunma
mümkün olur. Kanserden korunmada beslenmenin de rolü vardır.
Kanserden
nasıl korunabilirsiniz? Sigara içmeyerek, beslenme alışkanlıklarına ve
yaşam tarzına dikkat ederek, güneş ışınlarından korunarak kanserden korunmak
mümkündür.
Sigara ve tütün
kullanımından kaçınmak:
Sigara ve tütün ürünlerinin akciğer kanseri, ağız, yutak(farinks), soluk
borusu (larinks), yemek borusu, pankreas, rahim ağzı (serviks), böbrek ve
idrar torbası (mesane) kanserlerine yol açtığı kesin olarak bilinmektedir.
Bu kötü alışkanlıktan korunmak ile bu kanserlerden korunulabilir. Sadece
sigara içenler değil, pasif sigara içicileri de bu hastalıklara karşı risk
altındadır.
Beslenme ve diyet: Bitkisel kaynaklı besinlerin fazla tüketilmesi,
özellikle hayvansal kaynaklı yüksek yağlı gıdaların sınırlandırılması,
bitkisel yağların tercih edilmesi, fiziksel olarak aktif olup, egzersiz
yapılması ve ideal ağırlığın korunması, alkol tüketiminin sınırlandırılması
kanserden korunmada yararlıdır.
Güneş ışınlarından korunma: Bazal ve skuamöz hücreli deri kanserleri
güneş ışınlarına maruz kalma sonucunda ortaya çıkarlar. Güneş ışınından
korunulması ile bu kanserlerin gelişimi engellenir.
Erken tanı işe yarar mı?
Kişilerin kendi kendini muayenesi, kontrol muayeneleri ve taramalar ile
erken tanı mümkündür, böylece hastalıklar daha erken yakalandığından tedavi
şansı da çok artmaktadır. Bu nedenle hiç şikayeti olmayanlar bile düzenli
doktor kontrolleri yaptırmalıdırlar. Erken tanı için bazı öneriler şöyledir:
Meme kanseri:
40 yaş ve üzerindeki bayanlar her ay kendi kendine meme muayenesi yapmalı,
yılda bir kez doktor muayenesi ve mamografi yaptırmalıdır. 20-39 yaşındaki
bayanlar ise her ay kendi kendine meme muayenesi yapmalı, 3 yılda bir de
mamografi yaptırmalıdır.
Kalın Barsak Kanserleri:
50 yaşından sonra dışkıda gizli kan testi, belirli aralıklarla sigmoidoskopi,
kolonoskopi ve barsak filmi çekilebilir. Ayrıntı için doktorunuza danışınız.
Rahim kanserleri:
Cinsel olarak aktif olanlar ve 18 yaşın üzerinde olanlar yılda bir kez PAP
testi ve pelvik muayene yaptırmalıdır. Ardışık üç muayene normalse daha
seyrek yapılabilir.
Prostat kanseri: 50 yaş ve üzerindeki erkekler yılda bir kez doktor
muayenesi ve PSA (prostat spesifik antijen testi) yaptırmalıdır.
Kanserin başlıca belirti
ve bulguları nelerdir?
Kanserin belirti ve bulguları köken aldığı doku ve organlara göre değişir.
Hatta bazen hiç belirti ve bulgu vermeden kontrol muayenelerinde kanser
tanısı konulabilir.
Şu belirtilere dikkat edilmelidir:
·
Dışkılama ve idrar
alışkanlıklarında değişiklikler
·
Uzun süren,
iyileşmeyen yaralar
·
Beklenmeyen kanama
ve akıntılar
·
Meme veya başka
organlarda elle hissedilen şişlikler
·
Yutma güçlüğü veya
hazımsızlık
·
Siğil ve benlerde
belirgin değişiklik
·
Uzun süren ses
kısıklığı ve öksürük
Bu bulgular her zaman
kanser demek değildir. Ancak nedenlerinin belirlenmesi için mutlaka bir
doktora başvurmayı gerektirirler. Kanser bulaşıcı bir hastalık olmayıp,
erken tanısı ve tedavisi mümkün bir hastalık grubudur.
Kanser nasıl
tedavi edilir? Cerrahi, radyoterapi, kemoterapi, hormonoterapi,
immünoterapi başlıca tedavi yöntemleridir.
Kanserden
kurtulmak ne oranda mümkündür? Tüm kanser türleri birlikte
değerlendirildiğinde erişkin kanserlerinde %60, çocuk kanserlerinde ise %77
oranında iyileşme mümkündür. Hastalığın cinsi, yaygınlığı, uygulanan tedavi
gibi bazı faktörler tedavi şansını doğrudan etkiler.
Türk kanser Araştırma ve Savaş Kurumu ne iş yapar?
1947'den beri ülkemizde kanser konusunda çalışmalar yapan gönüllü bir
kuruluştur. Belli başlı faaliyet alanları şunlardır:
Kanserin önlenmesi:
Sigara ile savaş ve diğer korunma yöntemlerinin yaygınlaştırılması için
yapılan çalışmalar.
Kanser eğitimi: Halk eğitimi, okullarda kanser eğitimi, sağlık
çalışanlarının eğitimi konularında yapılan çalışmalar
Kanser bilgi danışma: Kanserli hastalar ve ailelerine bilgi
istenildiği zaman yol gösterilmektedir.
Araştırmaların desteklenmesi: Kanser konusundaki araştırmaların
desteklenmesi için yapılan çalışmalar |